Writing Style Guideline: Hướng dẫn đầy đủ về phong cách viết

Phong cách viết là dấu ấn cá nhân, giúp bạn trở nên khác biệt trong thế giới nội dung rộng lớn...

Nhiều người khi bắt đầu viết thường cảm thấy loay hoay, không biết đâu mới là “chất riêng” của mình. Họ có thể viết nhiều bài nhưng vẫn thấy thiếu một điều gì đó đặc biệt, không chắc chắn liệu giọng văn của mình có đủ thu hút hay không. Một số người thử bắt chước phong cách của những cây viết họ ngưỡng mộ, nhưng rồi nhận ra nó không thực sự phù hợp với bản thân.

Nếu bạn từng có những băn khoăn như:

• Mình nên viết theo lối sâu sắc, trầm lắng hay sôi nổi, dí dỏm?

• Mình có nên viết theo kiểu storytelling không, hay nên tập trung vào hướng dẫn, phân tích?

• Làm thế nào để phong cách viết của mình không bị nhạt nhòa giữa hàng ngàn người khác?

Bạn không đơn độc! Hầu hết những người viết, dù mới bắt đầu hay đã có kinh nghiệm, đều trải qua giai đoạn tự hỏi và tìm kiếm phong cách phù hợp nhất với bản thân.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng đi qua các bước giúp bạn khám phá và định hình phong cách viết của riêng mình. Cụ thể, bạn sẽ học được:

• Hiểu về phong cách viết và các yếu tố tạo nên phong cách riêng.

• Cách tìm ra phong cách viết độc nhất của bạn

• Chọn phong cách viết phù hợp với ngách của bạn (giáo dục, sức khỏe, tài chính…)

• Chiến lược giữ phong cách viết nhất quán

Ít followers không phải vấn đề, mà là lợi thế...

I. Hiểu về phong cách viết

1. Phong cách viết là gì?

Phong cách viết (writing style) là cách một người sử dụng ngôn ngữ để thể hiện suy nghĩ, truyền tải thông điệp và kết nối với độc giả. Nó không chỉ đơn thuần là nội dung bạn viết mà còn là cách bạn viết: từ giọng điệu, cấu trúc câu, cách lựa chọn từ ngữ cho đến nhịp điệu của bài viết.

Phong cách viết là dấu ấn cá nhân, giúp bạn trở nên khác biệt trong thế giới nội dung rộng lớn. Một bài viết có thể có cùng chủ đề, cùng ý tưởng, nhưng cách mỗi người diễn đạt sẽ tạo nên một sắc thái riêng.

2. Vì sao phong cách viết quan trọng?

2.1. Xây dựng thương hiệu cá nhân

Trong thế giới nội dung tràn ngập ngày nay, một phong cách viết nhất quán giúp bạn tạo dấu ấn riêng và trở nên dễ nhận diện. Khi độc giả đọc một bài viết mà không cần nhìn tên tác giả nhưng vẫn biết đó là bạn, nghĩa là bạn đã thành công trong việc xây dựng thương hiệu qua phong cách viết.

Ví dụ, nếu bạn luôn sử dụng lối viết sâu sắc, giàu cảm xúc và triết lý, độc giả sẽ nhớ đến bạn như một người có phong cách truyền cảm hứng. Ngược lại, nếu bạn chọn phong cách sắc bén, trực diện, người đọc sẽ tin tưởng bạn trong những nội dung mang tính chiến lược, phân tích.

2.2. Thu hút và giữ chân độc giả

Phong cách viết không chỉ giúp bạn thu hút độc giả mà còn khiến họ quay lại. Khi họ tìm thấy một cách diễn đạt phù hợp với sở thích và cảm nhận của mình, họ sẽ muốn theo dõi bạn lâu dài.

Chẳng hạn, một người yêu thích cách kể chuyện sẽ bị cuốn hút bởi một tác giả có phong cách giàu hình ảnh và cảm xúc. Ngược lại, một người tìm kiếm thông tin chuyên sâu sẽ thích một phong cách viết rõ ràng, có hệ thống và cung cấp giá trị thực tế.

Sự nhất quán trong phong cách cũng giúp xây dựng lòng tin. Nếu độc giả biết họ có thể mong đợi một loại nội dung nhất định từ bạn, họ sẽ quay lại khi cần thông tin hoặc cảm hứng mà bạn mang lại.

2.3. Gia tăng độ tin cậy

Phong cách viết rõ ràng, chuyên nghiệp không chỉ giúp bạn truyền tải thông tin một cách hiệu quả mà còn nâng cao độ tin cậy của bạn trong lĩnh vực của mình. Khi bạn sử dụng ngôn ngữ chính xác, lập luận chặt chẽ và duy trì một giọng văn phù hợp với chuyên môn, bạn sẽ được nhìn nhận là một chuyên gia đáng tin cậy.

Ví dụ, trong lĩnh vực tài chính, một phong cách viết súc tích, sử dụng số liệu và lập luận chặt chẽ sẽ khiến độc giả tin tưởng hơn vào kiến thức của bạn. Ngược lại, trong lĩnh vực phát triển bản thân, phong cách viết truyền cảm hứng, gần gũi sẽ giúp bạn kết nối tốt hơn với độc giả.

3. Các yếu tố tạo nên phong cách viết

Phong cách viết không chỉ là một yếu tố đơn lẻ mà là sự kết hợp của nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm:

(1) Giọng điệu (Tone) – Cảm xúc và thái độ của người viết

Giọng điệu thể hiện cảm xúc của bạn đối với chủ đề và cách bạn muốn người đọc cảm nhận nội dung. Nó có thể thay đổi tùy theo bối cảnh và đối tượng độc giả, nhưng thông thường, mỗi người sẽ có một giọng điệu chủ đạo. Một số giọng điệu phổ biến:

• Trang trọng (Formal): Dùng trong các bài nghiên cứu, báo cáo chuyên môn, bài viết mang tính học thuật.

• Gần gũi (Conversational): Như đang trò chuyện với người đọc, phù hợp với blog cá nhân, bài viết trên mạng xã hội.

• Hài hước (Humorous): Kết hợp yếu tố châm biếm, trào phúng để gây cười hoặc tạo sự thú vị.

• Sâu lắng (Reflective): Lối viết mang tính chiêm nghiệm, cảm xúc, thường thấy trong các bài viết truyền cảm hứng.

• Mạnh mẽ, thúc đẩy hành động (Persuasive): Dùng nhiều trong copywriting, marketing để kêu gọi người đọc thực hiện hành động cụ thể.

Ví dụ, mình hay dùng giọng điệu gần gũi pha lẫn sâu sắc, khiến độc giả cảm nhận một cách trọn vẹn thông điệp. Nội dung chuyên môn cũng bớt khô khan và có tính kết nối hơn.

(2) Nhịp điệu (Rhythm) – Cách câu từ chảy trong bài viết

Nhịp điệu của bài viết là sự kết hợp giữa độ dài câu, cấu trúc đoạn văn và cách sắp xếp ý tưởng. Nó ảnh hưởng đến cảm giác mà bài viết mang lại cho người đọc:

• Nhịp điệu nhanh, dồn dập: Dùng nhiều câu ngắn, mạnh mẽ, tạo cảm giác năng động, kịch tính.

• Nhịp điệu chậm rãi, sâu lắng: Sử dụng câu dài hơn, có nhiều mô tả, giúp người đọc ngẫm nghĩ.

• Kết hợp linh hoạt giữa nhanh và chậm: Tạo sự cân bằng, giữ chân người đọc mà không làm họ thấy nhàm chán.

(3) Cách kể chuyện (Narrative Style) – Góc nhìn và cách triển khai nội dung

Cách kể chuyện thể hiện qua cách bạn tổ chức bài viết, sử dụng góc nhìn và lối diễn đạt. Một số phong cách kể chuyện phổ biến:

• Viết theo góc nhìn cá nhân (First-person): Dùng đại từ “tôi/mình/tớ…” để chia sẻ trải nghiệm, cảm xúc của bản thân.

• Viết khách quan (Third-person): Dùng ngôn ngữ trung lập, khách quan, không đưa nhiều quan điểm cá nhân.

• Kể chuyện theo lối văn chương (Descriptive & Literary): Dùng nhiều hình ảnh, phép ẩn dụ để tạo cảm xúc mạnh mẽ.

• Kể chuyện theo lối trực tiếp (Straightforward & Informative): Đi thẳng vào vấn đề, súc tích, dễ hiểu.

Tóm lại, phong cách viết không phải là một yếu tố đơn độc mà là sự kết hợp của giọng điệu, nhịp điệu và cách kể chuyện. Khi bạn hiểu rõ về những yếu tố này, bạn sẽ có nền tảng để khám phá phong cách viết phù hợp nhất với mình.

20+ thói quen (siêu) nhỏ để có nguồn ý tưởng bất tận

II. Cách tìm ra phong cách viết độc nhất

Phong cách viết không chỉ là cách bạn sắp xếp từ ngữ, mà còn là bản sắc cá nhân được thể hiện qua từng câu chữ. Việc tìm ra phong cách viết độc nhất không diễn ra trong một sớm một chiều, mà là kết quả của sự quan sát, thử nghiệm và tinh chỉnh liên tục.

Dưới đây là ba yếu tố cốt lõi để định hình phong cách viết, tránh bị ảnh hưởng quá nhiều bởi xu hướng, và xây dựng một dấu ấn riêng biệt.

1. Bản sắc cá nhân - Bạn là ai trong từng câu chữ?

Phong cách viết phản ánh chính con người bạn: suy nghĩ, trải nghiệm, niềm tin, cách nhìn nhận thế giới.

✦ Hãy tự hỏi:

• Tôi có xu hướng dùng từ ngữ thế nào? Ngắn gọn, sắc bén hay trữ tình, bay bổng?

• Tôi thích viết theo kiểu hài hước, sâu lắng, trực diện, hay cổ điển?

• Những chủ đề nào khiến tôi viết một cách tự nhiên và đầy cảm xúc nhất?

✦ Ví dụ:

1. Nếu bạn có xu hướng lập luận sắc bén, bạn có thể sẽ viết như một nhà phân tích, đặt ra nhiều câu hỏi và giải thích cặn kẽ những khái niệm, hình ảnh, kiến thức,…

2. Nếu bạn thích tạo dấu ấn về mặt cảm xúc, bạn có thể dùng nhiều phép ẩn dụ, kể chuyện có chiều sâu, hay lồng ghép nhiều chi tiết mang tính tượng hình.

3. Nếu bạn là người logic và thực tế, phong cách của bạn có thể sắc bén, súc tích, đi thẳng vào vấn đề.

2. Độc giả mục tiêu - Ai sẽ đọc bài viết của bạn?

Mỗi bài viết bạn tạo ra không chỉ phản ánh phong cách cá nhân mà còn là một cuộc đối thoại trực tiếp với độc giả. Hiểu rõ ai sẽ đọc bài viết của bạn chính là chìa khóa để lựa chọn giọng điệu, cách diễn đạt và nội dung phù hợp nhất.

✦ Hãy tự hỏi:

Độc giả của bạn là ai?

• Họ ở độ tuổi nào?

• Họ có kiến thức nền về chủ đề bạn viết không?

• Họ đang tìm kiếm điều gì khi đọc bài viết của bạn?

Ví dụ:

• Nếu bạn viết về tài chính cá nhân, đối tượng có thể là người trẻ đang tìm hiểu cách quản lý tiền bạc hoặc những người đi làm muốn đầu tư thông minh.

• Nếu bạn viết về sức khỏe, bạn cần biết độc giả của mình là người mới bắt đầu quan tâm đến dinh dưỡng hay những người đã có kiến thức nền và muốn đào sâu hơn.

Động cơ của độc giả - Họ cần gì từ bạn?

Độc giả không chỉ đọc vì nội dung hay, mà vì họ đang tìm kiếm giải pháp, cảm hứng hoặc một góc nhìn mới.

• Họ muốn được giải trí, học hỏi hay tìm lời khuyên thực tế?

• Họ thích cách trình bày đơn giản, súc tích hay phân tích chuyên sâu?

Ví dụ:

• Một bài viết truyền cảm hứng về phát triển bản thân có thể phù hợp với giọng văn cá nhân, gần gũi.

• Một bài viết về hướng dẫn kỹ thuật viết lách có thể diễn đạt rõ ràng, có hệ thống, kèm theo ví dụ thực tế.

Phong cách viết của bạn không thể tách rời khỏi độc giả mà bạn muốn đồng hành. Bạn càng hiểu rõ họ, chữ nghĩa của bạn càng có sức lan tỏa.

Thay vì chỉ viết những gì bạn muốn nói, hãy viết những gì người đọc cần - nhưng theo cách mang đậm dấu ấn cá nhân của bạn.

3. Mục tiêu nội dung - Viết để làm gì?

Mỗi bài viết đều có một mục tiêu cụ thể, dù là để chia sẻ kiến thức, truyền cảm hứng, hay thuyết phục ai đó hành động. Xác định rõ mục tiêu nội dung không chỉ giúp bạn viết có định hướng hơn mà còn ảnh hưởng đến phong cách viết, cách trình bày và mức độ tương tác với độc giả.

Dưới đây là những mục tiêu viết phổ biến và cách định hình phong cách phù hợp cho từng mục tiêu.

3.1. Viết blog cá nhân → Cảm xúc, gần gũi, mang tính kể chuyện

Viết blog cá nhân là một trong những cách thể hiện bản thân mạnh mẽ nhất, nơi mỗi câu chữ không chỉ truyền tải thông tin mà còn mang theo cảm xúc, trải nghiệm và thế giới quan riêng biệt. Để bài blog thực sự thu hút và tạo dấu ấn, phong cách viết cần tập trung vào sự gần gũi, chân thật và mang tính kể chuyện.

Một bài blog cá nhân không cần quá trau chuốt như một bài luận hay báo chí. Hãy tưởng tượng bạn đang ngồi với một người bạn thân, kể cho họ nghe về một trải nghiệm, một suy nghĩ hay một bài học bạn vừa nhận ra.

Bạn có thể:

• Dùng đại từ ngôi thứ nhất ("mình", "tôi") để tạo cảm giác thân mật.

• Viết theo dòng suy nghĩ tự nhiên, đừng ép bản thân phải "đúng chuẩn" như một bài viết học thuật.

• Thỉnh thoảng đặt câu hỏi, tương tác với người đọc để tạo cảm giác đối thoại, ví dụ:
  "Bạn đã bao giờ trải qua cảm giác này chưa?" hoặc "Nếu là bạn, bạn sẽ làm gì?"

Ví dụ, thay vì viết: “Để thành công, chúng ta cần duy trì thói quen tốt và kiên trì với mục tiêu." (Quá chung chung, thiếu sự kết nối cá nhân).

→ Hãy viết: "Mình từng thất bại nhiều lần khi cố gắng duy trì thói quen đọc sách mỗi ngày. Nhưng rồi mình nhận ra, vấn đề không phải là thiếu thời gian, mà là mình chưa chọn đúng cách phù hợp với bản thân." (Chân thật, gần gũi hơn)

3.2. Viết bài chia sẻ kiến thức chuyên môn → Trang trọng, chính xác, súc tích

Khi viết một bài chia sẻ kiến thức chuyên môn, phong cách viết trang trọng, chính xác và súc tích là yếu tố quan trọng giúp đảm bảo nội dung dễ hiểu, đáng tin cậy và có giá trị cao. Một bài viết chuyên môn tốt không chỉ cung cấp thông tin mà còn giúp người đọc nắm bắt nhanh, áp dụng hiệu quả mà không bị lan man, dư thừa.

Giọng văn trang trọng thể hiện qua cách sử dụng từ ngữ, cấu trúc câu và cách trình bày thông tin. Điều này giúp bài viết có tính thuyết phục cao hơn, đặc biệt khi bạn đang chia sẻ kiến thức chuyên sâu.

• Tránh sử dụng từ ngữ mang tính cá nhân hoặc quá suồng sã.

• Hạn chế dùng đại từ nhân xưng như "tôi", "mình", thay vào đó có thể sử dụng "chúng ta", "người viết", hoặc "bài viết này".

• Dùng giọng chủ động để thể hiện sự rõ ràng và trực diện.

Ví dụ, thay vì viết: "Mình nghĩ cách này khá hay, bạn có thể thử xem sao."

→ Hãy viết: "Phương pháp này đã được nghiên cứu và chứng minh bởi …. mang lại hiệu quả cao trong thực tế."

Hơn nữa, viết bài chuyên môn đòi hỏi tính chính xác cao, đặc biệt khi đề cập đến số liệu, khái niệm hoặc quy trình. Người đọc tìm đến bài viết không chỉ để tham khảo mà còn để áp dụng vào thực tế, vì vậy nội dung cần đáng tin cậy.

• Dẫn nguồn từ các nghiên cứu, bài báo, tài liệu chuyên môn uy tín.

• Tránh phỏng đoán hoặc sử dụng những thông tin không có cơ sở.

• Nếu cần sử dụng thuật ngữ chuyên ngành, hãy giải thích ngắn gọn để đảm bảo người đọc hiểu đúng.

Ví dụ, thay vì viết: "Phương pháp này rất hiệu quả và được nhiều người áp dụng." (Mơ hồ, thiếu căn cứ). Hãy viết: "Theo nghiên cứu của Harvard Business Review (2023), phương pháp này giúp tăng hiệu suất làm việc lên 30% trong vòng ba tháng." (Có dẫn chứng cụ thể)

Ngoài ra, bài viết chuyên môn nên được trình bày theo cách dễ theo dõi, tránh lan man, dài dòng. Mỗi ý cần được diễn đạt ngắn gọn nhưng đầy đủ, giúp người đọc dễ dàng tiếp thu mà không cảm thấy quá tải.

• Sử dụng câu văn ngắn, rõ ràng, tránh câu quá dài hoặc rườm rà.

• Chia nội dung thành các mục nhỏ (như cách bài viết này đang làm) để tạo sự mạch lạc.

• Dùng bullet points hoặc danh sách đánh số khi cần liệt kê nhiều ý quan trọng.

• Giữ một ý chính cho mỗi đoạn để tránh bị loãng nội dung.

Ví dụ, thay vì viết: “Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến hiệu suất làm việc của nhân viên, bao gồm môi trường làm việc, sự hỗ trợ từ cấp trên, mức độ hài lòng với công việc, chế độ đãi ngộ, và nhiều yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến tâm lý làm việc."

→ Hãy viết: Hiệu suất làm việc chịu ảnh hưởng bởi ba yếu tố chính:

1. Môi trường làm việc: Không gian, văn hóa công ty, điều kiện làm việc.

2. Sự hỗ trợ từ cấp trên: Hướng dẫn, phản hồi và động viên từ lãnh đạo.

3. Chế độ đãi ngộ: Lương thưởng, phúc lợi và cơ hội thăng tiến.

3.3. Viết quảng cáo → Hấp dẫn, kích thích hành động, giàu cảm xúc

Một bài quảng cáo hiệu quả không chỉ đơn thuần cung cấp thông tin về sản phẩm/dịch vụ mà còn chạm đến cảm xúc, khơi gợi mong muốn và thúc đẩy người đọc hành động ngay lập tức. Để làm được điều đó, bài viết quảng cáo cần hội tụ ba yếu tố chính: Hấp dẫn – Kích thích hành động – Giàu cảm xúc.

Người đọc tiếp xúc với hàng trăm nội dung mỗi ngày, vì vậy một bài quảng cáo muốn hiệu quả phải ngay lập tức gây ấn tượng từ những dòng đầu tiên.

Bạn có thể:

• Dùng tiêu đề mạnh mẽ: Ngắn gọn, rõ ràng, đánh trúng vấn đề của khách hàng.

• Sử dụng con số, câu hỏi hoặc tuyên bố “táo bạo” để kích thích sự tò mò.

• Làm nổi bật lợi ích lớn nhất thay vì chỉ nói về sản phẩm.

Ví dụ, thay vì viết: "Giải pháp giúp bạn học tiếng Anh tốt hơn." (Chung chung, thiếu sức hút).

→ Hãy viết: "Bạn đang học tiếng Anh sai cách? Đây là phương pháp giúp bạn nói trôi chảy sau 30 ngày!" (Gợi sự tò mò, có thời gian cụ thể)

Hơn nữa, con người thường ra quyết định mua hàng dựa trên cảm xúc hơn là lý trí. Một bài quảng cáo tốt cần chạm đến nỗi đau, mong muốn hoặc giấc mơ của khách hàng.

Bạn có thể:

• Kể chuyện: Thay vì chỉ liệt kê tính năng, hãy kể một câu chuyện để khách hàng cảm thấy liên quan.

• Đánh trúng nỗi đau hoặc mong muốn sâu thẳm: Làm nổi bật vấn đề mà khách hàng đang gặp phải.

• Sử dụng ngôn từ tạo cảm giác mạnh: "Bạn có biết...", "Hãy tưởng tượng...", "Bạn sẽ cảm thấy thế nào nếu..."

Ví dụ, thay vì viết:"Kem dưỡng da này giúp da bạn mịn màng hơn." (Quá chung chung)

→ Hãy viết: "Hãy tưởng tượng làn da của bạn căng mướt, sáng mịn, không còn khô ráp hay xỉn màu. Bạn tự tin hơn, rạng rỡ hơn - và tất cả chỉ sau 7 ngày sử dụng!" (Tạo hình ảnh sống động, chạm đến mong muốn)

Tóm lại:

• Phong cách viết là sự kết hợp giữa bản sắc cá nhân, độc giả và mục tiêu nội dung.

• Không có phong cách viết "đúng" hay "sai" - chỉ có phong cách phù hợp nhất với bạn.

• Luyện tập và phản tư thường xuyên là chìa khóa để giữ vững chất riêng trong giọng văn.

III. Làm sao để người đọc cảm nhận chính xác phong cách viết của bạn?

Phong cách viết không chỉ là cách bạn chọn từ ngữ, mà còn là cảm giác bạn mang đến cho người đọc. Một phong cách rõ nét giúp người đọc nhận diện bạn ngay từ những câu chữ đầu tiên, dù họ chưa từng biết bạn trước đó.

Vậy làm sao để người đọc cảm nhận chính xác phong cách viết của bạn?

1. Chọn lọc và duy trì nhất quán giọng điệu

Giọng điệu (Tone of Voice) là linh hồn của phong cách viết. Đây là cách bạn truyền đạt cảm xúc, thái độ và cá tính qua từ ngữ.

Bạn muốn người đọc cảm thấy gì khi đọc bài viết của bạn?

• Thoải mái, gần gũi? → Dùng ngôn ngữ đời thường, câu ngắn, lối trò chuyện tự nhiên.

• Uy tín, đáng tin cậy? → Dùng câu văn sắc sảo, dẫn chứng cụ thể, lập luận chặt chẽ.

• Cảm hứng, động lực? → Dùng từ mạnh, hình ảnh giàu cảm xúc, câu kết thúc truyền cảm hứng.

Nếu bạn có phong cách sâu sắc, thay vì viết: "Viết lách giúp bạn rèn luyện tư duy và biểu đạt suy nghĩ một cách rõ ràng."

Hãy viết: "Mỗi câu chữ bạn viết ra là một tấm gương phản chiếu tâm hồn. Khi viết, bạn không chỉ truyền đạt suy nghĩ, mà còn lắng nghe chính mình, hiểu mình hơn từng chút một."

Một phong cách viết sâu sắc không chỉ truyền tải thông tin mà còn khơi gợi suy nghĩ, cảm xúc và sự chiêm nghiệm nơi người đọc.

Nếu bạn có phong cách này, bạn sẽ không chỉ viết để người khác hiểu mà còn để họ cảm - cảm nhận được ý nghĩa ẩn sau từng câu chữ, nhìn thấy một phần bản thân trong những dòng viết của bạn.

Hãy giữ giọng điệu này nhất quán trong các bài viết để khi độc giả thấy, họ sẽ nhận ra ngay đây là bạn.

2. Xây dựng "signature" riêng trong cách viết

Một số yếu tố có thể trở thành dấu ấn cá nhân của bạn:

• Cách đặt tiêu đề: Ngắn gọn hay dài dòng, mạnh mẽ hay nhẹ nhàng?

• Cách mở bài: Bạn thường kể chuyện, đặt câu hỏi, hay đi thẳng vào vấn đề?

• Cách chọn từ ngữ: Bạn hay dùng từ đời thường, hay thích ngôn từ hoa mỹ?

• Cách kết bài: Bạn chốt lại bằng một câu súc tích, hay để lại một câu hỏi mở?

Ví dụ:

Nhà văn Nguyễn Ngọc Tư có một phong cách viết rất đặc trưng, với từng câu chữ thấm đẫm nỗi buồn man mác, gợi lên hình ảnh của những miền quê Nam Bộ hiu hắt và những phận người nhỏ bé trong dòng chảy cuộc đời.

Ví dụ, trong "Cánh đồng bất tận", bà không chỉ kể một câu chuyện mà còn truyền tải nỗi cô đơn, sự tổn thương và những khắc khoải không nói thành lời qua từng đoạn văn mộc mạc:

"Mưa mù mịt. Những con đường đất đỏ quánh bùn. Hai chị em lầm lũi bước, không biết đi đâu, chỉ biết đi về phía không có tiếng chửi rủa của ba."

Câu chữ của Nguyễn Ngọc Tư không cầu kỳ nhưng giàu sức gợi, chạm đến cảm xúc của độc giả một cách tự nhiên. Đây chính là điểm làm nên dấu ấn phong cách của bà: một lối viết trầm lắng, nhẹ nhàng mà day dứt, không cần dùng những từ ngữ nặng nề nhưng vẫn khiến người đọc cảm thấy nhói lòng.

Phong cách này phù hợp với những ai muốn xây dựng một giọng văn đầy cảm xúc, mang màu sắc hoài niệm, sâu lắng và có chiều sâu nội tâm. Nếu bạn cũng muốn viết theo phong cách này, hãy chú trọng vào:

• Chất liệu đời sống: Viết từ những quan sát tinh tế về con người, cảnh vật xung quanh.

• Nhịp điệu chậm rãi: Câu chữ ngắn, đơn giản, không vội vã nhưng để lại dư vị.

• Khai thác cảm xúc tinh tế: Không diễn giải quá nhiều, mà để độc giả tự cảm nhận qua bối cảnh và hành động nhân vật.

Hãy tạo dấu ấn riêng để khi đọc bài viết, người ta có thể nghĩ ngay: "Chỉ có bạn mới viết được như thế này!".

3. Dùng storytelling để cá nhân hóa nội dung

Câu chuyện cá nhân là cầu nối mạnh mẽ giữa bạn và người đọc. Khi bạn kể một câu chuyện theo cách chỉ bạn có thể kể, phong cách viết của bạn sẽ trở nên rõ nét và chân thực.

Ví dụ:
Nếu bạn viết về sự kiên trì, thay vì viết:
"Kiên trì là yếu tố quan trọng để thành công."

Bạn có thể kể một câu chuyện như:
"Ngày tôi bắt đầu viết bài đầu tiên, tôi mất 3 tiếng chỉ để hoàn thành 500 chữ. Tôi thấy mình thật tệ. Nhưng tôi tự nhủ: “Chỉ cần viết mỗi ngày, mình sẽ khá hơn.” Một năm sau, tôi viết 2000 chữ trong 1 giờ mà không thấy căng thẳng nữa."

Người đọc sẽ nhớ câu chuyện của bạn hơn là một lời khuyên chung chung.

IV. Chọn phong cách viết phù hợp với ngách của bạn

Mỗi lĩnh vực đều có những đặc thù riêng, đòi hỏi phong cách viết phù hợp để đảm bảo nội dung dễ tiếp cận, thuyết phục và tạo được dấu ấn trong lòng độc giả. Khi phong cách viết của bạn vừa phù hợp với lĩnh vực, vừa mang dấu ấn cá nhân, bạn sẽ dễ dàng xây dựng thương hiệu cá nhân vững chắc và thu hút độc giả trung thành.

Dưới đây là cách chọn phong cách viết theo từng lĩnh vực phổ biến, cùng ví dụ minh họa giúp bạn áp dụng hiệu quả.

1. Giáo dục: Rõ ràng, dễ hiểu, có tính hệ thống

Đặc điểm:

• Sử dụng ngôn ngữ đơn giản, dễ hiểu.

• Trình bày có hệ thống, chia nhỏ thông tin theo từng bước.

• Dùng ví dụ, minh họa cụ thể để giúp người đọc tiếp thu dễ dàng.

Ví dụ minh hoạ:

Một người viết tiêu biểu trong lĩnh vực Giáo dục là Sal Khan, nhà sáng lập Khan Academy và tác giả của cuốn sách The One World Schoolhouse: Education Reimagined.

Ví dụ về một đoạn viết điển hình của Salman Khan (dịch từ sách The One World Schoolhouse: Education Reimagined)

"Hồi nhỏ, tôi học toán khá tốt, nhưng có một khoảnh khắc thay đổi hoàn toàn cách tôi nhìn nhận về việc học. Đó là khi tôi giúp một người em họ ôn tập đại số. Ban đầu, em ấy nghĩ rằng mình ‘dốt toán’, nhưng chỉ sau một vài bài giảng ngắn qua video, em ấy bất ngờ nói: ‘Ồ, hóa ra nó không khó như mình nghĩ!’

Khoảnh khắc đó khiến tôi nhận ra một điều quan trọng: không có học sinh nào thực sự ‘dốt’, chỉ là cách dạy chưa phù hợp với họ. Và nếu một cách tiếp cận khác có thể giúp một học sinh hiểu bài, thì điều gì sẽ xảy ra nếu chúng ta thay đổi cả hệ thống giáo dục?"

Phân tích phong cách viết:

1. Giọng điệu (Tone) – Thân thiện, dễ tiếp cận nhưng chuyên môn

   • Dùng từ ngữ đơn giản, gần gũi như “hồi nhỏ”, “không khó như mình nghĩ” để người đọc dễ liên hệ.

   • Vẫn giữ tính chuyên môn với các thuật ngữ như "đại số" và "hệ thống giáo dục", giúp bài viết có chiều sâu mà không khô khan.

2. Nhịp điệu (Rhythm) – Rõ ràng, dễ theo dõi

   • Các câu ngắn, súc tích, có nhịp điệu mượt mà giữa kể chuyện và rút ra bài học.

   • Xen kẽ câu chuyện cá nhân với câu hỏi tư duy, khiến người đọc suy nghĩ cùng tác giả.

3. Cách kể chuyện (Narrative Style) – Dùng trải nghiệm cá nhân để minh họa vấn đề lớn

   • Mở đầu bằng câu chuyện thật về việc dạy kèm cho em họ, giúp người đọc dễ hình dung.

   • Dùng câu chuyện nhỏ để dẫn dắt đến vấn đề lớn hơn: Cách giáo dục cần thay đổi ra sao.

---

2. Sức khỏe: Đáng tin cậy, chuyên sâu nhưng gần gũi

Đặc điểm:

• Dẫn chứng khoa học nhưng không làm người đọc "ngộp" vì quá hàn lâm.

• Giải thích dễ hiểu nhưng không làm mất đi tính chính xác.

• Sử dụng giọng văn thân thiện, tạo sự tin cậy.

Ví dụ minh hoạ:

Một người viết tiêu biểu trong lĩnh vực Sức khỏe là Dr. Peter Attia, bác sĩ y khoa chuyên về tuổi thọ và sức khỏe chuyển hóa, tác giả cuốn sách Outlive: The Science and Art of Longevity.

Ví dụ về một đoạn viết điển hình của Dr. Peter Attia (dịch từ sách Outlive: The Science and Art of Longevity)

"Tôi từng nghĩ rằng sức khỏe tim mạch chỉ xoay quanh việc có một chỉ số cholesterol ‘đẹp’ trên xét nghiệm máu. Nhưng rồi tôi có một bệnh nhân – một doanh nhân thành đạt, ăn uống chuẩn mực, tập luyện đều đặn – đột quỵ ở tuổi 50. Mọi chỉ số của anh ấy đều ‘ổn’ cho đến khi không còn ổn nữa.

Chúng ta có xu hướng đánh giá sức khỏe theo những con số đơn lẻ, nhưng cơ thể không hoạt động theo cách đó. Điều quan trọng không chỉ là mức cholesterol, mà là mức cholesterol đó ở đâu, hoạt động ra sao, và cơ thể bạn phản ứng thế nào.

Thay vì chỉ tập trung vào các chỉ số, hãy nghĩ về sức khỏe như một hệ thống. Bạn không thể tối ưu tuổi thọ nếu chỉ nhìn vào từng mảnh ghép – bạn cần hiểu bức tranh toàn cảnh."

---

Phân tích phong cách viết

1. Giọng điệu (Tone) – Đáng tin cậy, chuyên sâu nhưng dễ tiếp cận

   • Kết hợp ngôn ngữ khoa học (“sức khỏe tim mạch”, “cholesterol”) với cách diễn giải dễ hiểu (“Mọi chỉ số đều ‘ổn’ cho đến khi không còn ổn nữa”).

   • Sử dụng câu chuyện thực tế để tạo cảm giác gần gũi nhưng vẫn duy trì tính chuyên môn.

2. Nhịp điệu (Rhythm) – Cân bằng giữa thông tin khoa học và câu chuyện cá nhân

   • Bắt đầu bằng một tình huống thực tế (bệnh nhân bị đột quỵ).

   • Chuyển sang phân tích khoa học (cách đánh giá cholesterol).

   • Kết lại bằng một thông điệp tổng quát và lời khuyên thực tế.

3. Cách kể chuyện (Narrative Style) – Sử dụng câu chuyện bệnh nhân để minh họa bài học y khoa

   • Đưa ra một nhân vật cụ thể (doanh nhân bị đột quỵ) để giúp người đọc dễ liên tưởng.

   • Dẫn dắt qua tình huống thực tế thay vì chỉ liệt kê lý thuyết.

   • Tóm tắt bài học quan trọng theo cách dễ nhớ (“Bạn không thể tối ưu tuổi thọ nếu chỉ nhìn vào từng mảnh ghép”).

3. Tài chính: Chuyên nghiệp, sắc bén, dễ tiếp cận

Đặc điểm:

• Dùng ngôn ngữ chính xác, hạn chế mơ hồ.

• Giải thích các thuật ngữ khó theo cách dễ hiểu.

• Trình bày logic, có tính thực tế cao.

Ví dụ minh hoạ:

Một người viết tiêu biểu trong lĩnh vực Tài chính là Morgan Housel, tác giả cuốn sách The Psychology of Money (Tâm lý học về tiền bạc).

Ví dụ về một đoạn viết điển hình của Morgan Housel (dịch từ The Psychology of Money)

"Hãy tưởng tượng bạn là Ronald Read – một người gác cổng và thợ sửa xe tại Vermont. Cả đời ông sống giản dị, lái một chiếc xe cũ và không bao giờ khoe khoang về tiền bạc. Không ai nghĩ rằng khi qua đời, Ronald để lại hơn 8 triệu USD cho quỹ từ thiện và gia đình.

Bí quyết của ông? Không phải những thương vụ đầu tư táo bạo. Không phải tài chính phức tạp. Chỉ đơn giản là kiên nhẫn.

Ronald không kiếm được nhiều tiền, nhưng ông đầu tư đều đặn trong nhiều thập kỷ, để lợi nhuận kép làm phần còn lại. Đó là sức mạnh của thời gian - một thứ mà nhiều người giàu có nhưng vội vã lại không có được."

---

Phân tích phong cách viết

1. Giọng điệu (Tone) – Chuyên nghiệp, sắc bén nhưng dễ tiếp cận

   • Không dùng quá nhiều thuật ngữ tài chính phức tạp.

   • Kể một câu chuyện đơn giản, nhưng rút ra bài học có giá trị lớn.

2. Nhịp điệu (Rhythm) – Ngắn gọn, súc tích, có trọng tâm

   • Câu văn ngắn, dễ hiểu: “Không phải những thương vụ đầu tư táo bạo. Không phải tài chính phức tạp. Chỉ đơn giản là kiên nhẫn.”

   • Xen kẽ câu chuyện cá nhân và bài học tài chính, giúp người đọc không bị “ngợp” bởi kiến thức nặng nề.

3. Cách kể chuyện (Narrative Style) – Dùng câu chuyện thực tế để minh họa bài học tài chính

   • Nhân vật cụ thể (Ronald Read) giúp người đọc dễ liên tưởng.

   • Kết nối với bài học tài chính cốt lõi (sức mạnh của đầu tư dài hạn và lãi kép).

4. Phát triển bản thân / Lifestyle: Truyền cảm hứng, cá nhân hóa

Đặc điểm:

• Dùng storytelling để tạo kết nối cảm xúc.

• Ngôn ngữ truyền cảm hứng, mang lại động lực.

• Giọng văn tự nhiên, gần gũi như đang trò chuyện.

Ví dụ minh hoạ:

Một người viết tiêu biểu trong lĩnh vực Phát triển bản thân là James Clear, tác giả của cuốn sách nổi tiếng Atomic Habits. James Clear chuyên viết về cách xây dựng thói quen tốt và thay đổi hành vi để đạt được thành công bền vững.

Phong cách viết của James Clear rất rõ ràng, dễ tiếp cận và dễ áp dụng, với sự kết hợp giữa các nghiên cứu khoa học, câu chuyện thực tế, và lời khuyên thiết thực. Dưới đây là ví dụ về cách ông viết, dựa trên một bài viết của mình:

Ví dụ về một đoạn viết điển hình của James Clear (dịch từ Atomic Habits)

"Hãy tưởng tượng có hai người đang cố gắng bỏ thuốc lá. Cả hai đều được mời một điếu thuốc.

Người thứ nhất nói: ‘Không, cảm ơn. Tôi đang cố bỏ thuốc.’
Người thứ hai nói: ‘Không, cảm ơn. Tôi không phải là người hút thuốc.’

Hai câu trả lời nghe có vẻ giống nhau, nhưng khác biệt rất lớn. Người đầu tiên vẫn còn xem mình là người hút thuốc đang chống lại cám dỗ. Người thứ hai đã thay đổi bản sắc của mình – anh ta không còn nhận diện mình là người hút thuốc nữa.

Đây là lý do tại sao việc thay đổi bản thân không phải bắt đầu từ mục tiêu, mà từ bản sắc. Bạn không chỉ thiết lập thói quen – bạn trở thành một người có thói quen đó."

---

Phân tích phong cách viết

1. Giọng điệu (Tone) – Rõ ràng, thực tế, truyền cảm hứng

   • Không khoa trương, không dùng từ ngữ quá mạnh để tạo cảm giác “động lực giả tạo.”

   • Tập trung vào sự thay đổi lâu dài, dựa trên khoa học hành vi.

2. Nhịp điệu (Rhythm) – Ngắn gọn, súc tích, có điểm nhấn

   • Câu văn đơn giản, không vòng vo: “Hai câu trả lời nghe có vẻ giống nhau, nhưng khác biệt rất lớn.”

   • Dùng sự tương phản để làm nổi bật ý chính.

3. Cách kể chuyện (Narrative Style) – Dùng ví dụ thực tế để minh họa bài học

   • Đặt người đọc vào tình huống cụ thể (một người đang cố bỏ thuốc lá).

   • Sử dụng đối lập giữa hai nhân vật để giúp người đọc hiểu ngay vấn đề.

5. Marketing / Kinh doanh: Thuyết phục, logic, giàu chiến lược

Đặc điểm:

• Tập trung vào lợi ích và giải quyết vấn đề cho khách hàng.

• Dùng storytelling kết hợp với lập luận logic.

• Call-to-action rõ ràng, thuyết phục.

Ví dụ minh hoạ:

Một người viết tiêu biểu trong lĩnh vực Marketing là Seth Godin, tác giả của nhiều cuốn sách nổi tiếng như Purple Cow, This Is Marketing, The Dip, và là một trong những chuyên gia hàng đầu về tiếp thị hiện đại.

Ví dụ về một đoạn viết điển hình của Seth Godin (dịch từ blog của ông)

"Tiếp thị không phải là hò hét để giành giật sự chú ý.

Nó không phải là việc có ngân sách lớn hơn, hay liên tục đẩy sản phẩm ra thị trường.

Tiếp thị là kể câu chuyện mà khách hàng của bạn muốn nghe.

Và hơn thế nữa, đó là việc làm ra một sản phẩm xứng đáng để được kể."

---

Phân tích phong cách viết

1. Giọng điệu (Tone) – Sắc bén, thách thức tư duy

   • Ông không viết theo kiểu “chào hàng” mà đặt câu hỏi ngược để người đọc tự suy nghĩ.

   • Dùng cách diễn đạt mạnh mẽ, như “không phải là hò hét để giành sự chú ý” để phá vỡ quan niệm sai lầm về marketing.

2. Nhịp điệu (Rhythm) – Ngắn gọn, trực diện

   • Không có câu văn dài dòng, mỗi câu gần như đứng độc lập nhưng gắn kết logic với nhau.

   • Dùng câu khẳng định mạnh mẽ: "Tiếp thị là kể câu chuyện mà khách hàng của bạn muốn nghe."

3. Cách kể chuyện (Narrative Style) – Ẩn dụ và góc nhìn mới lạ

   • Ông không định nghĩa marketing bằng lý thuyết phức tạp mà dùng cách diễn đạt đơn giản, gần gũi.

   • Cách kết luận bất ngờ “làm ra một sản phẩm xứng đáng để được kể đến” khiến người đọc phải suy nghĩ lại về cách làm marketing.

Bài tập thực hành: Phân tích 3 tác giả trong ngách viết của bạn

🔎 Bước 1: Chọn 3 tác giả nổi bật trong lĩnh vực của bạn.
🔎 Bước 2: Đọc 3 bài viết của mỗi người và tự hỏi:

• Phong cách của họ có điểm chung gì?

• Điều gì khiến họ khác biệt?

• Giọng điệu của họ là gì: Gần gũi, chuyên sâu, sắc sảo hay truyền cảm hứng?

• Họ dùng storytelling hay lập luận?

🔎 Bước 3: Tự rút ra bài học và áp dụng vào phong cách của chính bạn.

• Tôi có thể học hỏi điều gì từ họ?

• Tôi có điểm đặc trưng nào để ghi dấu trong trái tim khán giả?

Tạm kết

Tìm ra phong cách viết phù hợp không đơn thuần là chọn một lối viết rồi gắn bó với nó mãi mãi. Đó là một quá trình khám phá, thử nghiệm và tinh chỉnh, nơi bạn dần bóc tách những lớp bên ngoài để chạm đến bản sắc độc nhất của mình.

Phong cách viết không phải là thứ được “tìm thấy” trong một ngày, mà là chất liệu cá nhân bạn xây dựng qua từng câu chữ, từng bài viết, từng lần phản tư. Nó là sự giao thoa giữa con người bạn, đối tượng bạn muốn chạm đến và thông điệp bạn muốn truyền tải.

Cuối cùng, phong cách viết không phải là đích đến - nó là cả một hành trình. Một hành trình mà ở đó, bạn không ngừng lắng nghe chính mình, thử nghiệm và để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng độc giả. Vì vậy, thay vì chờ đợi một khoảnh khắc “ngộ ra” phong cách viết của mình, hãy bắt đầu viết.

Viết đủ nhiều, đủ chân thành - câu chữ sẽ tự khắc tìm ra hình hài của nó.

Bạn đang đọc bản tin Impactful Writing Circle - giúp bạn tạo dựng sức ảnh hưởng và uy tín cá nhân rõ rệt nhờ chiến lược viết có chủ đích.

Mình là Ngọc Ánh - người “khai sinh” bản tin này. 😊

Đặt lịch hẹn coaching 1:1 (free) 60 phút với mình để tìm hiểu thêm về viết và xây dựng THCN từ kỹ năng này, ưu tiên experts, solopreneurs, coach.

Các sản phẩm/dịch vụ bạn có thể sẽ cần:

• Facebook Starter Kit

• High-impact social writing (Self-learn)

• Copy Power (Self-learn)

• Facebook Reboost

• Copywriting Service